W Polsce, podobnie jak i w innych krajach członkowskich Unii Europejskiej, obowiązuje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 roku w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych, inaczej rozporządzenie o ochronie danych osobowych – RODO. Z założenia ma ono lepiej chronić interesy wszystkich obywateli. Są jednak sytuacje, w których RODO nie będzie obowiązywać. Przedstawiamy kilka takich przypadków, które odpowiadają granicom wyłączenia stosowania RODO.
Kiedy przepisy RODO nie mają zastosowania?
W rozporządzeniu RODO wyraźnie wyszczególniono, kiedy przepisy te nie znajdą zastosowania w praktyce. Zgodnie z art. 2 ust. 2 tego aktu prawnego, rozporządzenie nie ma zastosowania do przetwarzania danych osobowych:
• W ramach działalności nieobjętej zakresem prawa unijnego.
• Przez państwa członkowskie w ramach wykonywania działań wchodzących w zakres tytułu V rozdział 2 TUE.
• Przez osobę fizyczną w ramach czynności o czysto osobistym lub domowym charakterze.
• Przez właściwe organy do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych lub wykonywania kar, w tym ochrony przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa publicznego i zapobiegania takim zagrożeniom.
RODO nie dotyczy przetwarzania danych osobowych w krajach, które nie znajdują się pod jurysdykcją unijną, np. w takich jak Stany Zjednoczone czy Kanada albo Brazylia. Ponadto nie można mówić o ochronie RODO i stosowaniu się do wytycznych dotyczących ochrony danych osobowych w przypadku gromadzenia danych do użytku czysto prywatnego, co ma miejsce np. przy zapisywaniu numerów telefonów do swoich znajomych w notesie czy książce telefonicznej telefonu komórkowego.
Przepisy RODO nie będą miały zastosowania m.in. do niekomercyjnego korzystania z danych przez osoby fizyczne. Na przykład ma to miejsce także przy robieniu zdjęć na rodzinnych uroczystościach. Wszystko to odnosi się do prawa do prywatności, a więc publikowanie np. zdjęć w serwisach społecznościowych nieograniczonej liczby osób nie będzie podlegało wyłączeniu z przepisów RODO.
Dane osób zmarłych nie są chronione
Rozporządzenie RODO nie ma zastosowania do danych osobowych zmarłych. Państwa członkowskie mogą przyjąć przepisy o przetwarzaniu danych takich osób. Wskazuje na to tzw. motyw 27 RODO. Rygory dotyczące ochrony danych osobowych nie dotyczą klepsydr informujących o śmierci danej osoby czy napisów na nagrobkach na pomnikach postawionych na cmentarzu. Nie oznacza to jednocześnie, że wyłączenie stosowania przepisów RODO rozciągnięte może być na firmy pogrzebowe. W umowach, jakie zawiera przedsiębiorstwo pogrzebowe z bliskimi osoby zmarłej, RODO będzie już miało swoje zastosowanie. Firma pogrzebowa powinna zabezpieczyć dane swoich klientów i spełnić wymagania nakładane przez rozporządzenie.
Wolność wypowiedzi i informacji dziennikarskiej i RODO
Wyłączenie RODO stosowne jest w przypadku działalności dziennikarskiej. Nie wszystkie rygory znajdujące się w polskiej ustawie o ochronie danych będą miały swoje zastosowanie do takiej działalności, definiowanej jako działalność polegająca na redagowaniu, przygotowaniu, tworzeniu czy publikowaniu materiałów prasowych, jak również do wypowiedzi w ramach działalności literackiej i artystycznej. Ma to związek z uwzględnieniem w przepisach prawa w Polsce przepisów istniejących ustaw o wolności wypowiedzi i informacji.
Kwestia kościołów i związków wyznaniowych
Art. 91 RODO dotyczy istniejących zasad ochrony danych obowiązujących kościoły i związki wyznaniowe. Jeśli w państwie członkowskim w momencie wejścia w życie RODO kościoły i związki czy też wspólnoty wyznaniowe stosowały szczegółowe zasady ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych, zasady te będą nadal stosowane, ale muszą być dostosowane do rozporządzenia. Kościoły i związki wyznaniowe stosujące własne zasady przetwarzania danych podlegają ponadto nadzorowi niezależnego organu nadzorczego, który może być organem odrębnym.
Anna Gawroń (Audytor)