Od wiosny 2020r. Polacy – podobnie jak cały świat - mierzą się z pandemią koronawirusa. Nowy patogen opanował świat, siejąc poważne spustoszenie i zmieniając nasze życie. W związku z zagrożeniem coraz więcej pracodawców decyduje się na wymaganie od swoich pracowników wyników testów na obecność Sars – Cov – 2. Czy takie postępowanie jest zgodne z obowiązującym prawem? Czy pracodawca może zmusić podwładnych do tego, aby wykonali taki test?
Czy informacje o zakażeniu to dane wrażliwe?
Urząd Ochrony Danych Osobowych jasno wskazuje, że informacja o zakażeniu zaliczana jest do danych wrażliwych, a pracodawca nie ma żadnych uprawnień, aby takie dane przetwarzać. Już jednak Kodeks pracy wskazuje, że pracodawca powinien być szczególnie czujny na potrzeby swoich pracowników, jeśli chodzi o BHP. Powinien podejmować środki, które są adekwatne do aktualnej sytuacji. Na pracodawcy ciąży również obowiązek stosowania środków profilaktycznych, których zadaniem jest ograniczenie ryzyka, jakie związane jest z pracą. Wielu prawników stoi na stanowisku, że te przepisy Kodeksu pracy obejmują właśnie testowanie pracowników pod kątem zakażenia wirusem Sars – Cov – 2.
Jak to wygląda w praktyce?
Tak naprawdę pracodawca nie ma instrumentów prawnych, które pozwalałyby na wymuszenie na pracowniku wykonania testu. Może jednak ułatwić wykonanie badania, pokrywając koszty, jakie w związku z nim pracownik musi ponieść. Jednocześnie trzeba pamiętać, że to pracownicy podejmują ostateczną decyzję, czy poddadzą się badaniu. Należy przy tym pamiętać, że pracownik nie musi informować swojego pracodawcy o tym, jaki otrzymał wynik bez względu na to czy będzie on negatywny, czy pozytywny.
Co w sytuacji, gdy pracownik otrzyma wynik pozytywny?
Pracownik zobowiązany jest do tego, aby podczas wykonywania pracy przestrzegał obowiązujących przepisów BHP. Nie wolno mu wykonywać swoich obowiązków w sposób, który stał by z nimi w sprzeczności. Ma także obowiązek wykonywania poleceń przełożonych. W związku z tym pracownik, który – mimo pozytywnego wyniku testu na nowego wirusa – stawi się w pracy narusza obowiązujące przepisy BHP. Łamie także prawo dotyczące przeciwdziałania chorobom zakaźnym. Warto pamiętać, że w takiej sytuacji grożą mu poważne konsekwencje prawne, łącznie z kawą pozbawienia wolności.
Jakie stanowisko powinien przyjąć pracodawca?
Najrozsądniejszym wydaje się w obecnej sytuacji umożliwienie pracownikom wykonania testu na koszt pracodawcy. Nie należy przy tym w żaden sposób szykanować czy dyskryminować tych, którzy na taki test się nie zdecydują. Warto również uświadomić podwładnych, że wynik pozytywny wiąże się z koniecznością pozostawania w izolacji zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami.
Monika Zygmunt-Jakuć (Inspekor Ochrony danych)