W dniu 8 marca 2020 roku weszła w życie ustawa z dnia 2 marca 2020 roku, mówiąca o szczególnych ustaleniach dotyczących ochrony, zapobiegania i zwalczania COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz powodowanych przez nie sytuacji kryzysowych. Jednym z jej elementów są obowiązki pracodawcy, a także prawa pracowników w kontekście pojawienia się wyjątkowej sytuacji pandemicznej.

Ochrona zdrowia pracowników

Zgodnie z art. 3 ustawy o koronawirusie „W celu zapobieżenia COVID-19 pracodawca może nakazać pracownikowi wykonanie przez określony czas pracy określonej w umowie o pracę poza miejscem stałej pracy (dom gabinet)". W związku z tym pracodawcy mają prawo wprowadzić tak zwane „biuro domowe” w związku z zagrożeniem koronawirusem. W tym przypadku nie jest konieczne uzasadnianie tej decyzji dodatkowymi okolicznościami, np. faktem, że dany pracownik powrócił z obszaru dotkniętego przez koronawirusa. Jest to ogólne uprawnienie pracodawcy dotyczące wszystkich pracowników. Co ważne, ustawa o koronawirusie nie reguluje zasad takich prac. Dlatego może być konieczne zastosowanie ogólnych zasad wskazanych w Kodeksie pracy, a także zasad pracodawcy dotyczących telepracy.

Należy podkreślić, że prawo nie przewiduje wyraźnie możliwości zlecenia pracownikowi badania lekarskiego ze względu na zwiększone ryzyko zarażenia się chorobami wirusowymi. Tylko wtedy, gdy pracownik nie jest w stanie pracować dłużej niż 30 dni, pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia, że pracownik zostanie poddany badaniu lekarskiemu. Jednak orzecznictwo Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 18 grudnia 2002 r., Sygn. I PK 44/02) wskazuje, że zaświadczenie lekarskie o zdolności do pracy pracownika, mimo że pozostaje ważne w okresie tam wspomnianym, traci ważność, jeżeli w tym czasie okres zdarzają się zdarzenia, które mogą wskazywać na zmianę stanu zdrowia pracownika. Tak więc zaakceptowano możliwość przypisania pracownika do profilaktycznych badań lekarskich.

Czy wolno mierzyć temperaturę?

Należy jednoznacznie stwierdzić, że ustawa w żaden sposób nie przewiduje obowiązkowego mierzenie temperatury nakazanego przez pracodawcę. Można jednak w tym aspekcie posiłkować się przepisami BHP, które mówią o bezpieczeństwie pracowników w miejscu pracy. Niemniej jednak zaleca się pracodawcom ostrożne podejście do tej kwestii. Takie zlecenie przez pracodawcę będzie uzasadnione tylko wtedy, gdy zachowanie pracownika i jego stan zdrowia faktycznie wskazują, że uniemożliwia mu on wykonywanie pracy lub stwarza szczególne ryzyko dla współpracowników, lub też sytuacja epidemiologiczna uzasadnia zastosowanie nadzwyczajnych kroków i ostrożności.

 Monika Zygmunt - Jakuć (Inspektor Ochrony Danych)